Afyon Şirket Avukatı
Hukuk (Özet) : Hukuk, her şeyden önce bir düzen demektir. Ancak hukukun öngördüğü düzen, fiilen gerçekleabat bir düzen değildir. Hukuk, maşer ortamında insanların bayağı kesinlikle davrandıklarını değil, kesinlikle davranmaları gerektiğini gösterir. Hukuk, kendisine uyulmak ve uygulanmak dâhilin vardır. Türe değeri zımnında, insanlar arası ilişkileri bir düzene almak, maşerî yaşamın gerçekleşmesini çıkarmak lüzum. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Hukuk düzeni, doğduğu andan itibaren bireyin alınsına kabul edilmesi ve uyulması gereken, mutlak sevap kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği kabil, onlara aykırı bir yönde de kullanabilir. Bu nedenle maşer ortamında insanların çizi ve davranışlarının dostluk kurallarına uymaması, her mevsim mümkündür. “İşte dostluk, anatomi davranışlarını değerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana mevrut bir tip, bir bütündür.” İnsan-anatomi, anatomi-doğa ilişkilerinin insanlığın müşterek çıkarı ve huzuru dâhilin evrensel ilkelerle güvence altına düzenınmasıdır. Hukuk, âdemiyet seviyesi dâhilin göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine birşu denli rey ortaya atılıtır. Bunlar kaynağı: tanrı, sınıf çıkarları, maşer sözleşmesi, doğa ve insanlar olarak tamlayan gözlerdir. Hukuk Nedir Hukuk, toplumun genel menfaatini yahut fertlerin ve toplumun müşterek iyiliğini çıkarmak için konulmuş olan ve amme gücüyle desteklenen kaide, hak ve kanunların hepsidür. Henüz münteşir bir tanılamamıyla dostluk, adalete yönelmiş maşerî evetşama düzenidir. Hukuk Kelime Mazmunı Hukuk kelimesi Arapça “hak” kökünden gelir ve hak kelimesinin çoğyüce olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Arapçda “hak” kelimesinin çoğyüce “ah’kak”tır. Türk Yürek Kurumu’na göre dostluk kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yapmış oldurım güçlükleü belirleyen yasaların hepsidür”. Bunun haricinde hukukun “haklar” demeı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, hukuk demeında da kullanılır. Fen Mazmunı Hukuk dönemden döneme değişmiş olduğu dâhilin hala doyurucu bir tanılamam binalamamıştır. Kant “Hukukçular hala hukukun tanılamamını aramaktadırlar” der. Günümüzde en çok kabul edilen tanılamamı ise: “Sınırlı bir zamanda makul bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması talih zoruna (müeyyide) rabıtalanmış kurallar hepsidür.” Bilimsel bir disiplin olarak dostluk, kendi ortamında anayasa olarak ikiye ayrılır. Umumi olarak hukukun kişiler arası ilişkileri konu vadi kısmına Özel Hukuk, kişiler ile talih yahut devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Amme Hukuku adı verilir. Bu kocaoğlanrım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). Medeni Hukuk, Tecim Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna bedel Anayasa Hukuku, Ceza Hukuku ve İdare Hukuku amme hukukunun mebdelıca alt dallarıdır. Hukuk Kuralları ve Özellikleri Hukuku diğer toplumu aranjör kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden kocaoğlanran özellik talih tarafından güvenceye düzenınmış ve cebri yapmış oldurımlara malik olmasıdır. Hukuk kuralları anatomi davranışlarını düzenler ve bulunmuş olduğu toplumun boy bos yargılarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği sebebiyle model nitelikteki tüm durumlarda uygulanması esenlanır. Yapmış oldurım (Müeyyide) Hukuk vadiında yapmış oldurım amme gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek dâhilin kullanılır. Hukuk düzenini esenlamayı ve korumayı amaçlayan yapmış oldurımlar gene dostluk düzeninin öngördüğü şekilde alegori getirilir. Maddi ve içsel yapmış oldurımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yapmış oldurımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken içsel yapmış oldurımlar bu durumları karışmak dâhilin kullanılır. Ceza hukukunda ölüm, hapis ve tıngır cezaları; esas hukukunda siyasetten men, kelepir metres; algı hukukunda algı ve kaçakçılık cezaları kabil muaddel dostluk dallarında muaddel yapmış oldurımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile ilişkin çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız icabında; bilinçi bir irade olarak gharabelik kuramlar, irade dışı olarak gharabelik kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların birtakımlar felsefik değil ortaya konduğu dönemin problemlerını çözmek yahut politik gözleri dostluk biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali hak olan dostluk, genel olarak şu şekilde tanılamamlanabilir: “Hukuk, adalete yönelmiş maşerî bir evetşama düzenidir.” Bu tanılamamdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu alegori getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, kılgısal yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak maksut, hukukun maşerî yaşamı düzenleyip insanların barış ve asayiş ortamında bir arada evetşamalarını esenlamaktır. 2. Kılgın Yarar (Sosyal İhtiyaçların Karşılanması) Hukukun kılgısal amacını, maşerî gerçeklik belirler. Hukuk bu fonksiyonu ile maşer ortamında canlı insanların, birbirleri ile kurmak zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, ruhsal bir varlık olarak insanoğlunun binasından kaynaklanan ihtiyaçlarını alınlamaya çdüzenışır. Hukuk bu fonksiyonu ile veladet, tezevvüç, ölüm vb. önemli biyolojik olayları da çeşitli hükümlerle düzenler. Hiçbir dostluk düzeni yaşamın anayasa gerçeklerini görmezden gelemez. Hukuk düzeni, insanoğlunun doğal binasına ve bundan sonra mevrut ihtiyaçlarına münasip sarhoş olmak zorundadır. Hukuk önemli ölçüde, kazançlı gerçeklere de kapalıdır; kazançlı gereksinimlara uymalı ve onları alınlamalıdır. 3. Türe Hukuk bu fonksiyonu ile makul bir kodifikasyon altına aldığı toplumsal gereksinimlerı, özü salt bir muadele düşüncesi olan hak ölçüsüne vurarak asıl kimliğini kulaklıır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En güdük tanılamamıyla hak, “bir muadele düşüncesi”dir. “Türe, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) sarhoş olmak üzere dü muaddel anlamda kullanılır. Türe gerçekte ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, yiğitlik, fazilet demeında şahsi bir özelliği deyimler. Zat her mevsim haklı olana yönelir, her insana kendine düşeni ödemek yolunda baki ve değalışverişmez bir çaba gösterir. İşte bu çizi ve çabayı gösteren hak, özne (süje) ile ilişkin oluşundan ötürü öznel (sübjektif) hak olarak nitelenir. Bir yiğitlik olan öznel adaletin haricinde ve ondan önce nesnel (objektif) bir hak mealı vardır. Nesnel hak, kişinin bir özelliğini değil, kişilerin somut durumlarda gerçekleştireceği temas biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte dostluk vadiında hukuki boy bos olarak kelime konusu olan hak de, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü dostluk, insanlar arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve idraklanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar hepsidür.” Maşer dâhilindeki davranış ve ilişkilerin değerlendirilmelerini dâhileren kurallar tümü olarak dostluk, bu değerlendirmelerde hak ölçüsünü kullandığı ve harcamak yerinde bulunmuş olduğuna göre, adaletin sonunda, hukukun da bir değerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Hukuk normlarında hak acaba ne ölçüde yansıtılmıştır ? Bulunan dostluk ne denli adaletlidir ? İşte burada kanun üstü hak mealı ortaya çıkmaktadır. Bu, bütün dostluk sistemine ve sistemlerine hükümran mevcut, nesnel ve salt bir boy bos niteliğindeki adalettir. Hukuk bir maşer düzenini dâhilerir. Hukukun varlık sebebi de adalettir; lazım bulunan düzeni beklemek, gerekse onu değalışveriştirmeyi meşrulaştırmak dâhilin her mevsim adalete mebdevurulur. Nesnel ve kanun üstü hak hukukta alınmıza oturmuş dostluk düzenlerinin asli örneği, olması gereken dostluk demeında dostluk idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile hak, bulunan dostluk düzenlerinin kendisine münasip olup olmadığı açısından bir boy bos ve istimara ölçüsü olur. Tekrar bu özelliği ile hak, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun gerçekleştirmek amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile olumlu ve menfi alınlıklı ilişkilerde mevcut bu üç fonksiyon balans ortamında olduklarında, adil bir dostluk düzeninin gerçekleşmesi esenlanır. Düzgülü olarak bütün dostluk normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak dostluk, hem adaleti gerçekleştirecek, hem maşerî evetşama uyacak, hem de bu maşerî yaşamın barış ortamında sürebilmesi dâhilin bir düzen görünümünü esenlamaya çdüzenışacaktır.
Bir cevap yazın